Ads 468x60px

czwartek, 24 września 2015

Skrótem


Postanowiłam Was trochę oszwabić. Zaległości recenzyjne mnie dobijają, lista książek do omówienia dziwnym sposobem wydłuża się coraz bardziej, a przecież coś jednak się Wam należy. Niektóre z przeczytanych ostatnio książek okazały się prawdziwymi perłami, sporo było średniaków, gniotów już nawet nie kończę, ale kilka z przeczytanych tytułów zasługuje przynajmniej na parę słów omówienia. Oszwabiam więc i zamiast regularnych notek aplikuję krótki przegląd lektur ostatnich tygodni. 



Greg Iles "Natchez burning"
Wydawnictwo: Rütten & Loening Auflage 2015

To pierwszy tom trylogii (nie wiedziałam) i czwarty tom z serii z ex-prokuratorem Penem Cagem (też nie wiedziałam) - nie ma to zresztą większego znaczenia. Jeśli sądziliście, że dyskryminacja rasowa w USA należy do przeszłości, jeśli wydawało Wam się, że Ku-Klux-Klan palił i mordował KIEDYŚ, ale nie TERAZ, to jesteście w błędzie - przynajmniej jeśli wierzyć autorowi tej powieści, będącej więcej niż kryminałem. Natchez Burning jest powieścią szokującą - ale nie obliczoną na tanią sensację. Jest tu rozmach, jest rozliczenie z przeszłością i teraźniejszością Ameryki, jest niesamowite wręcz tempo i kawał dobrej literatury. Nie wiem, czy ktoś zechce wydać tę książkę w Polsce, ale jeśli tak, nie wahajcie się ani sekundy. Jest naprawę mocna.

Pierwsze zdanie: "- Jeśli mężczyzna ma wybór między prawdą a ojcem, tylko głupiec wybierze prawdę." 
Gdzie i kiedy: Natchez w stanie Mississippi, współcześnie
W dwóch słowach: płonące południe
Dla kogo: dla wielbicieli Faulknera i serialu Breaking Bad
Ciepło / zimno: 92°



Paula Hawkins "Girl on train" (Dziewczyna w pociągu)
Wydawnictwo Blanvalet, 2015

Jeden z wielu interesujących debiutów ostatnich miesięcy. Historia pijącej nałogowo kobiety, która dla utrzymania pozorów (a może z przyzwyczajenia?) spędza sporą część swej smutnej i pustej egzystencji na jeżdżeniu podmiejskim pociągiem. Z braku własnego życia staje się niemą uczestniczką życia innych - i mimowolnym świadkiem sceny, która okaże się kluczową dla wyjaśnienia pewnego przestępstwa. Jej zamroczony alkoholem i wypierający traumę umysł nie jest jednak dobrym obserwatorem. Rojenia mieszają się ze przebłyskami rzeczywistości, prawda ze spekulacjami. Świetne portrety bohaterów, niezła intryga, dobry, kameralny klimat. Mimo pewnych niedociągnięć warto zapamiętać tę autorkę, może nas jeszcze przyjemnie zaskoczyć.

Pierwsze zdanie: "Leży pod srebrną brzozą niedaleko starych torów, pod kopczykiem usypanym z kamieni." 
Gdzie i kiedy: Wielka Brytania, współcześnie
W dwóch słowach: jedzie i jedzie
Dla kogo: dla podglądaczy, dla dojeżdżających pociągami i miłośników kameralnych dramatów
Ciepło / zimno: 73°


Jax Miller "Freedom's Child" (Mam na imię Freedom)
Wydawnictwo rowohlt, 2015

Kolejny zaskakujący debiut - jednak zupełnie inny od poprzedniczki. Tam, gdzie w "Dziewczynie w pociągu" dominowały subtelne psychologiczne klimaty, tu rządzi spluwa, zemsta i akcja. To szalona książka, bezkompromisowa, ostra i przesadzona. Nie sposób brać jej do końca na serio - wszystkiego jest tu "too much", wszystko jest większe, szybsze, brutalniejsze. A jednak nie da się wyrzucić tej książki do kosza - jest tu młodzieńczy pazur, zadziorność, zuchwałość. Są wielkie emocje - te w amerykańskim stylu, gonitwy, zwroty akcji, niespodzianki. I lekkie przymrużenie oka.  

Pierwsze zdanie: "Nazywam się Freedom Oliver i zabiłam swoją córkę." 
Gdzie i kiedy: USA, współcześnie
W dwóch słowach: miłość i zemsta
Dla kogo: dla kochających amerykańskie thrillery i amerykańskie dramaty
Ciepło / zimno: 63°


Peter Høeg "Der Susan Effekt"
Wydawnictwo Hanser, 2015

Trudna do zaszufladkowania książka. Po pierwszych pięćdziesięciu stronach mój początkowy zachwyt oklapł i potem zmierzał już tylko w stronę zera. Historia, którą opowiada Peter Hoeg, autor rewelacyjnej "Smilli w labiryntach śniegu", jest śmiała, zwariowana i chaotyczna - Susan, specjalistka od fizyki eksperymentalnej, posiada niezwykły dar: potrafi sprawić, że jej rozmówca przejawia absolutną i niekontrolowaną szczerość w słowach i emocjach. By uniknąć więzienia, Susan podejmuje się pewnego szczególnego zadania, polegającego - w wielkim skrócie - na uratowaniu świata. Brzmi karkołomnie - i jest.
Czytelnik, który nie bierze wszystkiego na serio, który potrafi oderwać się od rzeczywistości, wsiąść do kolejki górskiej bez zapinania pasów i pozwoli zabrać się na szaloną jazdę bez trzymanki, będzie zachwycony. Jazda bez trzymanki jest jednak odrobinę męcząca. Takoż i ja, dotarłszy z powrotem na ziemię, poczułam ogromne zmęczenie.

Pierwsze zdanie: "Osoba zainteresowana honorową kwaterą fundacji Carlsberga w Valby, 850 metrów wkwadratowych, z pełnym podpiwniczeniem, parkiem i dożywotnio bez czynszu, powinna zawczasu postarać się o nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki." 
Gdzie i kiedy: Dania, współcześnie
W dwóch słowach: chaos i fizyka
Dla kogo: dla miłośników teorii spiskowych, Bonda, absurdu i zwariowanego odrealnienia
Ciepło / zimno: 69°


Keigo Higashino "Verdächtigte Geliebte" (Podejrzana kochanka)
Wydawnictwo Piper, 2014

NIespodzianka roku. Jakże mnie zaskoczył ten kameralny kryminał, w którym od pierwszych stron wiadomo już, kto popełnił zbrodnię. A jednak ten pasjonujący pojedynek profesora fizyki Yukawy, który przy pomocy tak staroświeckiego instrumentu jakim jest dedukcja, próbuje wykryć sprawcę, a matematykiem Ishigami, który próbuje zatuszować zbrodnię, okazał się jednym z lepszych kryminałów, jakie kiedykolwiek czytałam. Początkowo zagadka wydaje się prosta i banalna, z każdą chwilą komplikuje się jednak, by zakończyć w sposób, który zwalił mnie z nóg. A wszystko to w japońskich, purystycznych klimatach, bez zbędnych ozdobników i świecidełek. A jednocześnie jest to niebanalna opowieść o wielkiej miłości i poświęceniu. Niech ktoś to wyda w Polsce!

Pierwsze zdanie: "Ishigami wyszedł z domu jak zwykle o siódmej trzydzieści pięć." 
Gdzie i kiedy: Japonia, współcześnie
W dwóch słowach: profesor i matematyk
Dla kogo: dla koneserów ceniących wyrafinowaną intrygę i kameralny klimat
Ciepło / zimno: 89°


Merle Kröger "Havarie" (Kolizja)
Wydawnictwo ariadne, 2015

Książka, która mną wstrząsnęła - swoją aktualnością i bezkompromisowością. Autorka opowiada o kolizji na Morzu Śródziemnym i kolizji dwóch światów. Ponton z uciekinierami rozbija się o luksusowy wycieczkowiec - incydent, który wprawia w zniecierpliwienie pławiących się w dobrobycie pasażerów, zmierzających do portu na Majorce, zaś w bezgraniczną desperację podróżujących pontonem dwunastu mężczyzn - uciekinierów z Syrii. Migawkowe ukazanie bohaterów z kompletnie odmiennych światów, ich pobudek, motorów, nadziei i lęków - suche, lapidarne, a jednocześnie niosące ogromny ładunek emocjonalny. Autorka przez dwa lata zbierała materiał do tej książki - pływała na wycieczkowcu, na frachtowcu i na statku ratowniczym. Realizm tego, co opisała, jest zatrważający. Nie ma chyba w tej chwili bardziej aktualnej i bolesnej lektury. Jak wygram w totka, to będzie pierwsza książka, którą wydam w swoim własnym wydawnictwie.

Pierwsze zdanie: "Dolphins at Dawn grają ostatni song na scenie na środku basenu." 
Gdzie i kiedy: Morze Śródziemne, współcześnie
W dwóch słowach: ponton i wycieczkowiec
Dla kogo: dla fanów mocnej, politycznej i bezkompromisowej literatury
Ciepło / zimno: 93°


Christian Jungersen "Du verschwindest" (Znikasz)
Wydawnictwo btb, 2014

Niezwykła, poruszająca książka, która kompletnie wybiła mnie z rytmu i zachwiała fundamentami mojego światopoglądu. Ile z nas, z naszych uczuć, emocji i czynów to naprawdę efekt naszej świadomości, "duszy", własnej woli, a ile w tym chemii, szarej nagiej mózgowej tkanki, bodźców nerwowych, sterowanych przez biochemiczne procesy? Gdzie zaczyna się człowiek? I czy miłość to tylko mrzonka, sztuczka ewolucji, zmierzająca do zachowania gatunku? Jungersen opisuje historię szanowanego rektora prywatnej szkoły, u którego niespodziewanie stwierdzają guza mózgu. Frederik nie umiera, jego inteligencja, język, pamięć pozostają bez najmniejszego uszczerbku, cierpi jedynie empatia i umiejętność przewidywania konsekwencji. Rodzina Frederika, jego żona i syn, stają przed kwestią, kim jest człowiek, z którym spędzili ostatnie lata, i gdzie kończy się jego osobowość, a zaczyna zwyrodnienie spowodowane patologicznymi zmianami w mózgu. 
Jungersen po mistrzowsku, krok po kroku, bardzo detalicznie relacjonuje rozpad rodziny, przemycając cały szereg niełatwych pytań egzystencjalnych. Znakomite. 

Pierwsze zdanie: "Pędzimy w szalonym tempie w dół, pokonujemy ostre wiraże, mijając o włos ciemne skalne ściany, suche zarościa i srebrzyście blade drzewa, i znowu do góry na wierzchołek". 
Gdzie i kiedy: Dania, współcześnie
W dwóch słowach: miłość i medycyna
Dla kogo: dla miłośników dobrej, psychologicznej literatury i dla tych, którzy nie boją się konfrontacji z trudnymi pytaniami 
Ciepło / zimno: 90°

Uff. No to trochę nadgoniłam. Teraz notki powinny pojawiać się już bardziej regularnie. 

wtorek, 22 września 2015

Magiczne życie, czyli jak przetrwać w wakacyjnym klubie



Tak, to ja. Przyłapana. Na "aqua-gymie", sportowej czynności, podczas której nie sposób wyglądać zwiewnie, dynamicznie czy seksownie, a każda, nawet najpiękniejsza i umięśniona istota porusza się z gracją hipopotama. Na dowód mam nawet filmik (mężu, ty zdrajco!), ale tego to już Wam nie pokażę, o nie.

Wróciłam właśnie z wakacji - późnych, wyczekanych, pewnie nawet zasłużonych - choć raczej niemagicznych, nawet jeśli klub, w którym byczyłam się przez dwa tygodnie, nosił szumną nazwę Magic Life. Cóż, każdemu taka magia, jaką... sobie wynegocjował. Jako mistrzyni kompromisu porzuciłam inne urlopowe marzenia i chętki, przekonana wizją windurfingu w cenie urlopu i wizją totalnego ale to absolutnie totalnego nicnierobienia. Zwolennicy wyjazdów indywidualnych, romantycznych lub karkołomnie przygodowych pewnie przyszywają mi właśnie pogardliwą etykietkę turystki masowej, ale ja, niezrażona żadnymi łatkami ani etykietkami, wyznam Wam, że pobyt w megaklubie "olinkluzif" okazał się bardziej pouczający, a nawet rozrywkowy, niż ośmielałam się mieć nadzieję.


Przede wszystkim okazało się, że wakacyjnym klubie naprawdę - wbrew pozorom - można mieć święty spokój. Czasami wystarczy tylko odgrodzić się od otoczenia płotkiem i wywiesić kartkę "do not disturb" (do dziś nie wiem, czy w tym piachu naprawdę był żółw, czy to tylko fejk) - święty spokój jest zjawiskiem, które przychodzi, jeśli mu się na to pozwoli. Mój święty spokój przybywał i odchodził, w zależności od stopnia mojej determinacji, by go osiągnąć. Niezwykle sprzyjające w tymże okazało się długodystansowe pływanie w morzu. Nie pamiętam, bym kiedykolwiek w życiu przemierzyła tyle morskich mil! Morze było w tym roku wyjątkowo łaskawe - ciepłe, pieszczące, a jednocześnie słone jak jasna cholera. Nie bałam się go - nawet kiedy brykało krótkimi, złośliwymi falami, których nie dało się pokonać inaczej, niż ksztusząc się - słonymi jak cholera - haustami. Mój brak lęku - choć nie respektu - nagradzało nazajutrz idealną płaskością lustra lub leniwymi, rozkołysanymi falami, które wprawiały mnie w niemal medytacyjny trans.


Jak widać, bywało, że wszystkie te opisane rozkosze, cały ten wodny bezkres miałam TYLKO dla siebie. I już choćby tylko dla tego warto było chodzić z łatką masowej turystki. 

Hermetyczny światek turystycznego getta okazał się jednak również wdzięcznym terytorium dla pewnych socjologicznych obserwacji. Klub - nawet ten o nazwie Magiczne Życie - rządzi się bowiem swoim prawami, których poznawanie - oraz notoryczne łamanie - sprawiało nam niewypowiedzianą przyjemność. Obserwacje te zdołałam nawet usystematyzować, tworząc swoisty, choć zapewne niepełny, katalog klubowiczów. 

I tak, jako typ występujący najczęściej, zidentyfikowałam PASIBRZUCHA. Pasibrzuch, jak sama nazwa wskazuje, jest zainteresowany wyłącznie powiększeniem masy swego ciała. W tym celu porusza się minimalnie, a jeśli już, to tylko celem dotarcia do paszodajni. Odżywia się wysokokalorycznie, bogatocukrowo i tłusto, nie toleruje zieleniny, wody, oraz wszystkiego, co mogłoby zakłócić mu najskuteczniejsze osiągnięcie życiowego celu. Raczej niespotykany na plaży, za to dość częsty w pobliżu basenów, gdzie znajdują się liczne bary z wysokokalorycznymi przekąskami oraz słodkimi napojami gazowanymi. Pasibrzuch przybywa do klubu, aby leżeć na leżaku oraz jeść. Nie wiadomo, czym zajmuje się w okresie pozaurlopowym. 

Nie mniej częstym okazem jest KŁODA. Kłodę można rozpoznać po tym, że jest nieruchawa - najczęściej dryfuje na powierzchni wody, stosując rozmaite środki pomocnicze w postaci nadmuchiwanych materacy, zwierząt i temupodobnych. Odznacza się podobnym ilorazem inteligencji jak jej drewniany krewniak. Często wstępuje w kolizję z osobnikami ludzkimi. Kłody bywają niebezpieczne.

Gatunkiem rzadkim, choć jeszcze niewymierającym, jest KAPELUSZNICA. Jest to zwykle osobniczka w wieku 50+, choć zdarzają się okazy młodsze. Widoczne z daleka, nie tolerują pryskania i chlapania, choć z upodobaniem przebywają w akwenach morskich. Występują w odmianie słomkowej oraz tekstylnej. Nieco rzadszy KAPELUSZNIK jest wyjątkowo groźny jako egzemplarz zmotoryzowany.

Coraz bardziej rozpowszechnionym gatunkiem jest SPORTOWCZYNIA. Sportowczynie prowadzą niezmiernie intensywny tryb życia, zaliczając wszelkie dostępne zajęcia sportowe: począwszy od klasycznego aerobiku, poprzez brzuch-nogi-pupę, aqua-gym, zumbę, aquazumbę, step, spinning, aquaspinnnig, kangoo-jumping oraz nordic walking. Łatwo je poznać po wybitnie wyrobionej muskulaturze brzucha, przybierającej formę kaloryfera, przypalonym naskórku oraz sportowej odzieży, zawsze z najnowszej kolekcji adidasa lub nike. Znany jest również męski odpowiednik, koncentrujący się jednak na kolarstwie górskim, wakeboardingu, w wersji light także na żeglarstwie katamaranowym. 

Każdy klub posiada również swojego MALKONTENTA. Malkonent, choć spędza w Magicznym Życiu każde wakacje i ma zaliczone wszystkie kluby tej sieci, jak również wszystkie ROBINSONY, Club Medy oraz Aldiany, jest zawsze niezadowolony z jakości usług i niezadowoleniu swemu daje ujście w sposób głośny oraz nieustanny. Większość czasu malkonent spędza na wynajdywaniu usterek, uchybień i niedostatków i fotograficznym dokumentowaniu tychże. Jeśli zatem spotkasz w wakacyjnym klubie osobnika, fotografującego na kolanach nierówne płytki chodnikowe lub niezamiecione okruchy chleba na stoliku (zgroza!), wiedz, że nie masz do czynienia z pacjentem kliniki psychiatrycznej na gigancie, tylko z malkontentem.

Rośnie lawinowo liczebność gatunku TECHNICZNEGO. Techniczny przybywa do klubu z walizką pełną elektronicznych gadżetów, a także przewodów, ładowarek, adapterów i złączy niezbędnych do funkcjonowania każdego z nich. Techniczny żongluje trzema smartfonami oraz tabletem podczas każdego posiłku, nie rozstaje się z kamerką GOPRO i jest w posiadaniu rozmaitych rodzajów statywów oraz selfiesticków, stosując je we wszelkich sytuacjach życiowych, na przykład podczas kąpieli w morskich falach. Osobniki młodociane spożywają posiłki wyłącznie w towarzystwie urządzeń wyposażonych w ekran, na którym wyświetlane są filmiki otumaniające i ułatwiające karmienie. 


Katalog jest niepełny, ale jak najbardziej otwarty i niewątpliwie można go uzupełnić o kolejne interesujące gatunki. Wolę nie zastanawiać się jednak nad tym, do jakiej szufladki zakwalifikowałby mnie inny socjolog-amator. Wolę powspominać gorące noce (!), kończone bladym świtem zawodzeniem muezzina i parę innych magicznych (a jednak) rzeczy. 

Z wielką niechęcią za to wspominam te nieliczne wieczory, kiedy docierały do nas wiadomości z tak zwanej cywilizacji - z Monachium, z granicy serbsko-węgierskiej, z Polski. I zgrozę, ogarniającą na widok niekończącej się fali uchodźców, uparcie i jak tsunami zmierzającej w stronę twierdzy Europa. W tamten weekend, kiedy pakowaliśmy już walizki, na dworcu w Monachium wysiadło 12 tysięcy potwornie zmordowanych, straumatyzowanych i przepełnionych nadzieją ludzi (LUDZI!) - dzieci, matek, ojców i młodych mężczyzn. Zapewne byli wśród nich i tacy, których nie chcelibyśmy mieć za sąsiadów, niemal na pewno tacy, którzy nie uciekają przed śmiercią i głodem, tylko w poszukiwaniu łatwiejszego życia, niewykluczone, że byli wśród nich i terroryści. Ale przede wszystkim byli to ludzie i prawdę mówiąc, gówno mnie obchodzi, jakiego wyznania. Dwanaście tysięcy jednego dnia. Monachijczycy przywitali ich tak, jak trzeba ich było powitać - z sercem. Stanęli na wysokości zadania, nie bacząc na lęki, ksenofobiczne uprzedzenia, rachunek ekonomiczny. Przybyły setki wolontariuszy. Polska,jak przekupka na bazarze, wykłóca się o dwa tysiące - a jeśli już, to wyłącznie chrześcijan. Nigdy nie wstydziłam się, że jestem Polką. Do teraz.