Gillian Flynn "Zaginiona dziewczyna" - gry wojenne, gry małżeńskie

Wydawnictwo: G+J Gruner&Jahr
Tytuł oryginału: Gone Girl
Data premiery: 06.03.2013
Liczba stron: 650
Cena: 39,90 zł

Nie kupiłabym tej książki. Nie z tą plakatywną, dosłowną okładką, nie z tym tytułem, przywodzącym na myśl tanie sensacyjno-miłosne powieścidła. Ale jeśli jeden, drugi, trzeci czytelnik koneser mówi mi, że to dobre, to nie wolno mi pozostawać głuchą na ich głosy. Przymykam oko na beznadziejną okładkę i kiczowaty tytuł, przełykam uprzedzenia, otwieram umysł i serce, przeganiam ostatnie cienie nieufności i... 

Ha. Nick i Amy, trzydziestoparolatkowie, ona rodowita mieszkanka Nowego Jorku, rozpieszczona przez los dziewczyna z zamożnego domu, córka pisarskiej pary, która dorobiła się sporego majątku i sławy tworząc bestsellerową serię edukacyjnych (moralizatorskich) książeczek dla dzieci o... cukierkowej Niezwykłej Amy, on wzięty (początkowo, później bezrobotny) dziennikarz, pochodzący z Missouri. Małżeństwo. Jacy są? Jacy są naprawdę? Flynn tworzy obraz tej pary niespiesznie, szczegółowo, ustami Nicka. Nieco przydługi wstęp, wymagający pewnej dozy cierpliwości od czytelnika, który nie lubuje się w detalicznych opisach codzienności Nowojorczyków, posłuży za bazę, za podglebie, za rudyment, z którego zacznie formować się ostateczny obraz. Już w tej początkowej fazie nawet średnio bystry czytelnik zorientuje się, że wizja małżeństwa, serwowana przez Nicka, nie może być tą ostateczną, toteż następujący po niej dziennik Amy nie stanowi zbytniego zaskoczenia. Wersja Amy odziera warstwę po warstwie z płótna, namalowanego przez Nicka. Jednak to, co zostaje po zeskrobaniu wszystkich warstw werniksu, nie jest wersją ostateczną. 

Thrillery psychologiczne, skupiające się na delikatnych relacjach małżeńskich, nie są niczym nowym. Lubuje się w nich Sophie Hannah i parę innych autorek, toteż po przeczytaniu paru z nich łatwo rozpoznać schemat, na którym się opierają. Są tu manipulacje, są odmienne wersje tych samych wydarzeń, jest perfidna gra, podjazdowa walka z największym wrogiem: małżonkiem (małżonką). Nie jest łatwo przelicytować innych oryginalnością intrygi, wybić się poza zgrane i powtarzalne wątki, ostrzej i ciekawiej nakreślić portrety bohaterów. I faktycznie, w pewnej fazie tej powieści czytelnikowi może wydawać się, że ma do czynienia z kolejną wersją pewnego rodzaju rozpsychologizowanego thrillera i nic nowego tu nie doświadczy. A gucio. Flynn idzie tutaj dalej, nie o krok, ona postępuje o pięć kroków naprzód i tworzy kompletnie nową jakość psychologicznej powieści z dreszczykiem, ukazuje "chorą, kurewsko toksyczną wstęgę Mobiusa". I kiedy wydaje nam się, że wiemy już wszystko, kiedy pojawiło się zrozumienie, kiedy w duchu westchnęliśmy finalnie "acha!", wówczas autorka wymierza ostateczny celny cios, burzący wszystko, co tak ładnie sobie poukładaliśmy. Cios ten sprawi, że zachwieje się całokształt naszej wiedzy o funkcjonowaniu ludzkiej psychiki. 

Znakomity jest język tej powieści, dosadny, nieowijający w bawełnę, pełen trafnych, ostrych wyrażeń, niekiedy z pogranicza idiolektów, czasem trącący barokiem w nieschematyczności porównań, ale zawsze adekwatny, wnikliwy, autentyczny. 

Dobre?... Tak. Ale jednocześnie muszę ostrzec tych, którzy mają pewne oczekiwania do powieści oetykietkowanej pojęciem "thriller". Mamy tu do czynienia z opowieścią raczej kameralną, pozbawioną spektakularnych wydarzeń, gonitw, wymachiwania pistoletami i innych znamion gatunku. Fabuła dostarczy wrażeń, owszem, ale na płaszczyźnie psychologicznej, wysublimowanej. Tu liczy się niuans i gra pozorów, a nie akcja czy działania policyjne, które odgrywają tu marginalną rolę. Warto o tym pamiętać, by nie czekać przez czterysta stron, aż coś się zacznie dziać. Przy odpowiednim nastawieniu macie szansę na prawdziwą, zaskakującą "wstęgę Mobiusa".

Pierwsze zdanie: "Kiedy myślę o swojej żonie, od razu staje mi przed oczami jej głowa."

Gdzie i kiedy: miasteczko w Missouri, 2011-2012

W dwóch słowach: wysublimowana i niespieszna

Dla kogo: dla rozkochanych w opowieściach o damsko-męskich relacjach i ceniących rozbudowany aspekt psychologiczny

Ciepło / zimno: 91°