"Ziarno prawdy" Zygmunt Miłoszewski

Wydawca: Wydawnictwo W.A.B.
Data premiery: 05.10.2011
Ilość stron: 400
Język: polski


Głośno o tej książce, oj, głośno. Jedni wyśpiewują peany na cześć twórcy kontynuacji "Uwikłania" - poprzedniej książki MIłoszewskiego, sfilmowanej właśnie ze Stenką w głównej roli (zmiana płci przez prokuratora Szackiego?...), inny wieszają na nim psy, obrażają się, a nawet wytykają powieści "publiscystyczne" zapędy i zbytni dydaktyzm. No to jaka ona w końcu jest, ta powieść? 

"Co za pieprzona dziura" - mówi prokurator Szacki o Sandomierzu, stawiając pierwsze kroki w najbardziej toskańskim mieście Polski. I to zdanie jest trochę kwintesencją, podsumowaniem tła książki. Bo wprawdzie Szacki, warszawski prokurator, zesłany na zadupie i rozpoczynający nowe życie w Sandomierzu, przyzwyczaja się z czasem do "pieprzonej dziury", ba, powoli zaczyna lubić jego magiczne miejsca, znajduje nawet przywoitą i jakże tanią kawę, to nie o magię tego miasteczka tutaj chodzi.

Oczywiście, mamy tu mord - całkiem nieźle skonstruowany wątek zabójstwa miejscowej działaczki społecznej. Pierwsze podejrzenia kierują się w stronę motywów religijnych - czyżby ktoś w idyllicznym Sandomierzu popełnił zbrodnię rytualną? Ale to nie intryga kryminalna stanowi o plusach tej powieści. Bo owszem, Miłoszewski z wytrawną sprawnością miesza tropy, wodzi za nos czytelnika, powoli odsłania kolejne kurtyny, bezlitośnie depcze po piętach bestii, mordującej zgodnie z motywami obrazu o antyżydowskiej wymowie, wiszącym w miejscowej katedrze, by na zakończenie obnażyć sprawcę, po którym nikt nie spojdziewał się zbrodni (no, może troszkę...), ale jak w dobrym winie o jakości lektury decyduje tu bukiet niuansów i smaczków, składających się na degustację. A do nich należą cięte dialogi, ciekawe, niesztampowe charaktery, świetny język, dzięki któremu tekst wchodzi jak nóż w masło, no i tło, dygresje, marginalia, ukryte komentarze.

Dużo się mówiło wokół tej książki o piętnowaniu polskiego antysemityzmu, niektórzy nawet zarzucali jej zbytnio felietonowy charakter i istotnie, niekiedy wywody ciętego na wszelkie objawy zaściankowości, ksenofobii i kołtuństwa Szackiego (alter ego autora?) trącą tanią pedagogiką. Ale mnie się te szpile, wbijane w klisze, mocno zakorzenione w polskim światopoglądzie, niezmiernie podobały. Niech zawrze w polskim piekiełku! Popatrzcie, jakże to smakowite (Szacki do dziennikarzy o swym zamiarze wykrycia sprawcy): "Jest mi obojętne, czy to będzie wskrzeszony z martwych Karol Wojtyła, Ahmed z budki z kebabami, czy jakiś chudy Żyd (...), wypiekający macę w piwnicy. Ktokolwiek to jest, zostanie wyciągnięty za swoje zawszone pejsy z tej wilgotnej nory, w której się schował, i odpowie za to, co zrobił". Ha! Pokażcie mi takiego na naszej scenie tworzących literaturę bądź co bądź rozrywkową, który pisze w podobny sposób, nie boi się łamać tabu, nazywać rzeczy po imieniu i obrazoburczo naśmiewać się z polskich napuszonych ideałów i prowincjonalnych uprzedzeń! 

Niemiecka okładka "Uwikłania"



O jednym muszę tylko wspomnieć, o jednej łyżce dziegciu w tej beczułce pełnej miodu - o seksualnych eskapadach Szackiego. No żesz ty, czy nie można wyposażyć protagonisty w jakieś normalne męskie atrybuty? Czy zawsze autor musi przelewać na papier jakieś swoje skryte żądze i marzenia, psując wizerunek głównego bohatera wyczynami rodem z trzeciorzędnych romansideł dla kucharek, dorabiając mu bujne życie łóżkowe? I ja mam uwierzyć w ten nieodparty urok pana prokuratora, który, biedaczek, nie może się opędzić od wstrząsanych żądzą mieszkanek Sandomierza (co najmniej jednej trzeciej żeńskiej populacji)? No ludzie, trochę więcej realizmu... Chyba, że może to miało być takie sarkastyczne przymrużenie oka autora...



Więcej temu dziełu naprawdę nie można zarzucić. Proszę państwa, nie narzekajmy, to jest naprawdę porządny kryminał, to się czyta, tego się nie ma co wstydzić. Po "Uwikłaniu", które rozczarowało mnie swoją dość naiwną, nieporadną intrygą i nienowym pomysłem na zagadkę kryminalną, udało się Miłoszewskiemu stworzyć kawał dobrej lektury. Dodam, że na niemieckim rynku ukazał się "Domofon" i "Uwikłanie". Dobrze byłoby, gdyby Niemcy nie wystraszyli się braku sukcesu wydawniczego tych pozycji, bo "Ziarno prawdy" na głowę bije poprzedniczki.

Moja ocena: 4,5/5.

"Baza recenzji Syndykatu ZwB"